Het jaar 2022 staat bijna voor de deur. Voor veel mensen een periode om stil te staan bij wat geweest is en wat komen gaat. Het nieuwe jaar ingaan met een gezonde spirit, dat willen we eigenlijk toch allemaal? Kan mindfulness hieraan bijdragen? Wat ís mindfulness precies? Jantine van ’t Klooster, bestuursvoorzitter van brancheorganisatie ANBOS én trainer in mindfulness, vertelt er alles over in de nieuwste editie van De Beauty Professional. Het magazine viel vorige week in jouw brievenbus. Wellicht heb je het nog niet gelezen? Zeker de moeite waard en wellicht in deze tijden – waarin we opnieuw in een harde lockdown zitten – een goed hulpmiddel voor jou om alles op een rijtje te zetten en rustig te blijven. Hierbij een sneak peak, het volledige artikel is te lezen in vakmagazine De Beauty Professional. Ben je abonnee en je wil het artikel helemaal lezen? Log dan in en lees dit artikel nu volledig online! Het artikel is geschreven door Esther Bode-Scholte.
We kennen Jantine allemaal als voorzitter van ANBOS, maar wat misschien nog niet iedereen weet, is dat ze zich al jaren bezighoudt met mindfulness. Inmiddels traint ze anderen hierin en schrijft ze aan een boek over de verbinding tussen mindfulness en de huid (zie kader, red.). Mindfulness betekent heel basaal dat je aandacht hebt in het nu, voor alles wat er is. Die ‘opmerkzaamheid’ kun je, volgens Jantine, trainen. ‘Maar’, zo zegt ze, ‘het is iets te makkelijk gesteld om na een paar weken mindfulness compleet in balans het nieuwe jaar tegemoet te treden. Mindfulness is iets wat bij je moet passen en als je ervoor openstaat en je steekt er energie in, kan het je veel moois brengen.’
Wat is het doel van mindfulness?
‘Het doel is om met aandacht bij ieder moment aanwezig te zijn met wat er is, zonder oordeel. Aandachtig zijn maakt je alert. Er ontstaat ruimte voor inzicht en het maken van keuzes. Mindfulness zorgt voor een betere concentratie en ontspanning doordat onder andere je geest rustiger wordt. Je traint je aandachtspier met mindfulness, net als dat je naar de sportschool gaat om je spieren te trainen.’
Het naar de sportschool gaan, vergt discipline. Geldt dit ook voor mindfulness?
‘Het heeft tijd nodig om je brein te kunnen trainen. Hiervoor moet je dus tijd vrij willen maken. Als je een hardloopwedstrijd wil lopen, denk je bij de eerste trainingen: waar ben ik aan begonnen?! Maar op termijn merk je het verschil en zie je wat het je oplevert. Zo kun je het starten van mindfulness beoefening ook benaderen.’
Je bent, zo lees ik in eerdere interviews, een beetje wars van woorden als ‘zweverig’ en ‘spiritueel’ in relatie tot mindfulness. Waar komt dat vandaan?
‘Ik heb er niets op tegen, maar ik wil juist graag de vertaling maken naar het praktische. Mindfulness op zich is namelijk helemaal niet zweverig, het is juist down to earth. Als je het laagdrempelig houdt, raken meer mensen er nieuwsgierig naar of gefascineerd door. Het is zonde als bepaalde termen of hypes ervoor zorgen dat het mensen op afstand houdt, terwijl het hen juist iets kan brengen. Als iemand veel stress ervaart of slecht slaapt, dan vind ik het nuttig om een aantal praktische mindfulness tips te geven waarmee ze wellicht al geholpen zijn. Het helpt dan als ze hiervoor openstaan, omdat ze geen verkeerd beeld ervan hebben. Als ze zich vervolgens verder willen ontwikkelen en er ontstaan bepaalde inzichten die hun leven positief veranderen, is dat alleen maar heel mooi!’
Om stereotyperingen als ‘geitenwollensokkengedoe’ of uitspraken als ‘ik vind het maar vaag’ weg te nemen, wat houdt mindfulness concreet in? En hoe maak jij die vertaalslag?
‘Mindfulness betekent dat je letterlijk ‘in het nu’ staat met alles wat daarbij hoort, prettig of onprettig, en daarover geen oordeel te hebben. Daar hoort bij dat je bewuste keuzes maakt en niet continu handelt of reageert op de automatische piloot. Op de automatische piloot krijgen we gemakkelijker het gevoel dat we worden geleefd en staan we minder stil bij de prettige momenten. Een voorbeeld. Je bent aan het werk, realiseert je dat je trek hebt in koffie, staat op en zet koffie. Die drink je vervolgens op, terwijl je verder werkt. Dit gebeurt allemaal onbewust. Wanneer je wel bewust bent, kun je er voor kiezen om écht met aandacht te genieten van dat kopje koffie en niet ondertussen met je hoofd ergens anders te zijn. Een ander voorbeeld. Een collega of klant maakt een opmerking die jij vervelend vindt waarop je automatisch onhandig en geïrriteerd reageert. Maar wanneer je meer bewust bent van je eigen gedachten, gevoelens en hoe je lijf voelt, dan ontstaat er ruimte. Misschien besef je dat het niet handig is om hierop direct te reageren. Als je uit de situatie stapt, er als het ware ‘boven hangt’ en er van een afstand naar kunt kijken, dan kun je bedenken: wat gebeurt hier eigenlijk? Hoe is dat voor mij? Dan kun je nog steeds de keuze maken om boos te reageren, maar dan is het in ieder geval bewust. Het is dan een bewust ingezette respons en geen automatische reactie. Met het blijven trainen van je brein, door bijvoorbeeld een mindfulness training, leer je dit. In de training ga je veel zelf praktisch aan de slag. Het is net als autorijden, dat leer je ook niet door er een boek over te lezen. Je moet het doen en ervaren. Een mindfulness training combineert moderne psychologische inzichten met vormen van meditatie -gericht op de adem of het lichaam- en yoga. Veel mensen die een training gevolgd hebben, vertellen beter gebruik te kunnen maken van hun vermogen om vanuit kracht en wijsheid om te gaan met alles wat zich in het leven voordoet.’
Is het altijd erg om te handelen op de automatische piloot? Moeten we overal bewuste keuzes in maken?
‘Natuurlijk handelt ieder mens soms op de automatische piloot, zelfs een doorgewinterde mindfulness beoefenaar en dat is helemaal niet erg. Maar als je nooit stilstaat bij waaraan je zelf behoefte hebt, dan kan je brein in moeilijke situaties niet meer behulpzaam zijn en kun je bijvoorbeeld gaan piekeren. We zijn erg geneigd om altijd maar te dóen, om al die to-do-lijstjes af te werken. Er soms met afstand naar kijken en bepaalde onderwerpen wat meer lucht te geven, zorgt voor meer ruimte in je hoofd, hart en je lichaam. Als je vaker uit de automatische piloot stapt, kun je bepaalde patronen bij jezelf herkennen. Als je weet hoe je in bepaalde situaties reageert, kun je denken: wat grappig, nu doe ik dit wederom en dit zijn de bijbehorende gedachten die ik heb, wat ga ik er nu mee doen? Zonder direct te oordelen over jezelf als in ‘dit had ik anders aan moeten pakken’.’
Wat betekent mindfulness voor jou?
‘In mijn leven heeft mindfulness vrijheid, inzicht en diepgang gegeven. Mijn leven voelt rijker, omdat ik nu snap hoe ikzelf in elkaar zit, ik geniet meer van dingen en kan beter ontspannen dan vroeger. Ik werk nu veel thuis, omdat ik dit boek aan het schrijven ben. Thuis zijn er allerlei afleidingen die mij van het werk af kunnen houden. Door daarop alert te zijn kan ik besluiten om mijn aandacht puur te richten op de taak die ik aan het doen ben. Ook las ik -meer dan vroeger- rustmomenten in op een dag. Dan merk ik voor mezelf op wat er speelt. Dan ga ik bijvoorbeeld wandelen of in stilte met aandacht een kopje thee drinken, zonder de afleiding van mijn smartphone. Door rust in te bouwen op een dag kan ik bewuster stilstaan bij wat er in het ‘nu’ speelt. Hoe heb ik de vergadering van zojuist ervaren? Dat kan positief zijn, maar ook negatief. Ik vel er geen oordeel over. Maar ik weet wel dat, als het bijvoorbeeld negatief was, de handelingen die ik erna ga uitvoeren gekleurd zijn door de irritatie die er is. En dat is oké, dat hoeft ook niet weg, maar ik weet in ieder geval waar het vandaan komt en dat is super handig.’
Mensen lijken het steeds drukker te hebben. En ook al is mindfulness juist dán een hele mooie manier om meer rust te krijgen, kan ik me ook goed voorstellen dat mensen denken: ik heb al veel te weinig tijd, dit kan ik er niet óók nog bij hebben.
‘Oh ja, dat snap ik helemaal. Mensen vinden het hartstikke moeilijk om die tijd vrij te maken om te oefenen. Zelf heb ik ook die horde moeten nemen. Je hoort mensen vaak zeggen: ‘Als ik dit af heb, dan…’ Of: ‘Als de kinderen groter zijn, dan…’ Er zijn natuurlijk duizend excuses te bedenken om ergens níet aan te beginnen, terwijl we eigenlijk al heel lang weten dat een bepaalde verandering goed voor ons zou zijn. Het is een beetje een kip en een ei verhaal. We houden onszelf altijd maar druk. Eerst dit en dan maak ik tijd voor mezelf. De vraag is: blijf je altijd zeggen hoe druk je bent of ga je er echt iets aan doen? Pas als je die verandering inzet, levert het je iets op en blijf je er niet door gevangen. Voor mij is het overigens ook niet altijd makkelijk om elke ochtend te mediteren. Ik wil mensen niet het idee geven dat ik het allemaal zo goed weet. Mijn brein heeft ’s ochtends binnen één seconde zeker drie redenen bedacht waarom ik beter lekker onder die dekens kan blijven liggen. Maar dan bedenk ik me: dit is goed voor mij, hier wil ik tijd voor maken, kom op! En dan komt de vergelijking met de sportschool weer om de hoek kijken: wil je in conditie blijven, moet je ook trainen. Mijn drijfveer om te gaan mediteren was om preventief voor mezelf te blijven zorgen en geestelijk gezond te blijven. Ik heb de training Mindfulness Based Stress Reduction gevolgd en vanaf dat moment, dit is zeven jaar geleden, leef ik meer mindful. Je kunt -los van meditatie- ook mindful wandelen, koken of tandenpoetsen. Het gaat erom dat je die aandachtigheid traint en dat kan op ieder moment van de dag.’
Je bent zelf sinds een jaar trainer in mindfulness. Hoe gaat dat?
‘Goed! Ik geef online én offline trainingen voor bedrijven en individuen. Dat varieert van een groep studenten huidtherapie, mensen met brandwonden, een persoonlijke training tot medewerkers van een bedrijf. Het is geen wondermiddel voor alles. Het is niet dat je zwaait met de mindfulness toverstaf en je leven wordt beter, maar de mensen die de keuze maken om ermee aan de slag te gaan, ervaren meer rust en ruimte. En ook ontspanning, al is dit niet per se het doel van mindfulness. Ik gun dat iedereen lekker in z’n vel zit, maar ieder mens heeft zijn of haar eigen tijd en ritme en als ze er klaar voor zijn, dan ben ik er voor ze en zo niet, ook prima! Ik voel niet meer de behoefte om iedereen te overtuigen van hoe behulpzaam het kan zijn.’
Hoe kan mindfulness in de schoonheidsbranche ingezet worden?
‘Eigenlijk kan er al een soort mindfulness plaatsvinden tijdens een behandeling. Bij een massage bijvoorbeeld kun je als schoonheidsspecialist bewust stilstaan bij de aanraking in plaats van te denken aan de boodschappen. Als klant kun je heel bewust voelen en denken: oh, dit is een fijne massagegreep en met aandacht de aanraking van jouw handen volgen, zonder dat het brein aan het denken is. Dat is namelijk waar het steeds op neerkomt bij mindfulness; kun je aanwezig zijn bij jouw ervaringen in het moment zelf.’
Kan het de visie van schoonheidsspecialisten op een bepaalde manier verrijken?
‘Het is een inkoppertje, want als je goed voor jezelf kunt zorgen, kun je beter voor een ander -je klant- zorgen. En dan hoor ik mensen denken: ja ja ja. Maar als je je echt realiseert wat die zin betekent, zeker in een vak waarin je zoveel van jezelf geeft en waar je van alles tegenkomt, is het belangrijk om dicht bij jezelf te blijven. Wat je niet hebt, kun je niet aan een ander geven. Met een lege accu kun je er niet volledig voor een ander zijn. En dat vraagt om zelfzorg.’
Lekker in je vel zitten en een gezonde huid; hangt dit volgens jou met elkaar samen? En wat heeft mindfulness hiermee te maken?
‘Mindfulness helpt je bij hoe je met stress omgaat, inzicht in hoe je brein werkt en hoe je in het leven staat. Stress is een factor die van invloed kan zijn op de huid. Het speelt een belangrijke rol bij het ontstaan of verergeren van bepaalde huidaandoeningen. Ook heeft het invloed op de immuniteit van de huid. Als je aan de slag gaat met de levels van stress op dat moment in je leven middels mindfulness, durf ik wel te zeggen dat je lekkerder in je vel gaat zitten. Als je je goed voelt, straal je dat uit en daardoor reageren mensen anders op jou en jij weer op hen. Dus ik denk zeker dat het met elkaar samenhangt.’
Exclusief!
Deze content is uitsluitend voor abonnees. Log in of abonneer je nu!
Jantine werkt aan een boek
Jantine van ’t Klooster werkt aan een boek waarin ze schrijft over lekker in je vel zitten. Rond de zomer van 2022 komt het boek uit. ‘Het schrijven van dit boek voelt als een kers op de taart. Het is bijzonder om twee van mijn passies -via het boek- aan elkaar te verbinden; huid en mindfulness. Ik vind het nog steeds een totaal onwerkelijk idee dat er straks een boek is. Ik kan dat bijna niet geloven, maar het is super leuk!’
Esther probeert mindfulness uit
Jantine stelt voor dat ik zelf eens een mindfulness oefening onderga. In de chaos van een dag hier thuis met drie hele jonge kinderen en drie (!) ondernemingen en de duizenden gedachtespinsels en ideeën die de héle dag maar oppoppen, is wat meer rust -vooral in mijn hoofd- heel gewenst! Dus je snapt, het is een goede zet van Jantine om me aan de mindfulness te zetten. Op haar YouTube kanaal ‘inmijnhuid mindfulness’ kies ik voor zitmeditatie kort. Ik start de opname. Wááát? 20 minuten? Het was toch een kort filmpje?? Hoelang duren dan de normale oefeningen? Maar goed, zoals Jantine al aangeeft, het is te kortzichtig om bruisend het nieuwe jaar in te gaan na een paar oefeningen. Ze zegt hierover nog: ‘Het is geen quick fix. Tegenwoordig wordt het heel hip en happening weggezet, maar het is al met al best ingewikkeld. Toch is het voor iedereen, met de juiste mindset, haalbaar!’ Werk aan de winkel dus. Tijdens de oefening vraagt haar stem: ‘Welke gedachten zijn er?’ Ik denk alleen maar: ‘Ik heb een deadline.’ En erna denk ik: ‘Moeten die stiltes tussendoor nu zo lang duren? Zo snap ik wel dat we aan die twintig minuten komen.’ Ik heb meteen spijt van die gedachte; het is onaardig. Oh kak, ik mag er helemaal geen oordeel aan geven. Niet. Te. Doen. Dit. Wat zei Jantine nu tijdens het interview, dat het niet makkelijk is? Pfew. Maar ze heeft wél een rustgevende stem. En als ik probeer niet zoveel heen en weer te schieten van gedachten en me focus op wat zij zegt, merk ik zowaar dat mijn schouders iets gaan zakken, dat mijn ademhaling rustiger wordt, en dat ik steeds rillingen krijg. Ook begin ik ineens achter elkaar te gapen. Niet omdat het slaapverwekkend is, nou ja een beetje dan, maar omdat ik er eigenlijk best ontspannen van word. Nu al? Ze zegt weinig, maar wat ze zegt, komt binnen. Ik zal niet beweren dat ik totaal stressvrij ben na die twintig minuten, maar het heeft wel íets teweeggebracht. Minimaal de moeite waard om het eens te proberen. Eerlijk gezegd ben ik benieuwd geworden naar de andere opnames. Ik ga het niet uitstellen, maar plan direct een tijdstip in mijn agenda. De volgende staat! Wil je het ook eens proberen of ben je nieuwsgierig geworden? Check haar YouTube kanaal of haar website www.inmijnhuid.nl.
Ben jij nog geen abonnee? Abonneer dan nu! Voor 39 euro per maand ben jij al online abonnee en kun je het magazine en artikelen op onze website lezen. Voor maar 79 euro heb jij het fysieke magazine en kun je de online artikelen lezen! Klik nu hier: www.beauty-pro.nl/abonneren
Wat vind jij?