Het belang van zonbescherming

en signalering van huidkanker voor schoonheidsspecialisten

Tekst: C.M. Carla Uppelschoten, directeur, U-Consultancy, Nieuwegein

Eindelijk schijnt de zon in Nederland! Hoewel dit geweldig is, is het ook een herinnering om alert te blijven en ervoor te zorgen dat mensen zich goed beschermen tegen de zon. Langdurige blootstelling aan de zon kan leiden tot huidkanker, de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Naast dat het belangrijk om jezelf goed te beschermen tegen de zon, heb je ook als schoonheidsspecialist de verantwoordelijkheid dat je hier goede voorlichting over kan geven, huidkanker bij klanten kan herkennen en dit vroegtijdig kan doorverwijzen. De snelle toename van huidkanker in Nederland, zorgt ervoor dat er ook meer cliënten met huidkanker langs zullen komen. In de salon zie je in een vroeg stadia cliënten met huidkanker. Wanneer je meer kennis hebt over deze vlekjes en plekjes en deze in een vroeg stadia kunt herkennen, kun je de juiste informatie geven aan je cliënten en doorverwijzen naar artsen wanneer dit nodig is.

Het aantal mensen met huidkanker neemt helaas nog steeds toe. Ieder jaar worden in Nederland ongeveer 25.000 nieuwe gevallen van huidkanker gediagnosticeerd en is dit de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Maar liefst 1 op de 5 mensen krijgt er last van. In 2023 waren dit er 77.000 gevallen, 10% meer dan het jaar ervoor. De drie belangrijkste vormen van huidkanker zijn: het basaalcelcarcinoom, het plaveiselcelcarcinoom en het melanoom. Het basaalcelcarcinoom komt het meeste voor, ongeveer 80% van de maligne huidtumoren is een basaalcelcarcinoom. Ruim 10% is een plaveiselcelcarcinoom en bijna 10% een melanoom. Naast deze maligne (kwaadaardig) huidafwijkingen bestaan er benigne (goedaardig) en premaligne (voorstadia kwaadaardig) huidafwijkingen. Bij huidkanker spelen zowel endogene oorzaken (aanleg, veroudering) als exogene oorzaken (onder andere UV-licht) een rol.

Belangrijke feiten en fabels over zonbescherming:

Fabel: Zonbescherming kan kanker veroorzaken
Een Zwitserse studie, waarbij ze muizen hoge concentraties chemische filters hebben gevoerd, zou er voor zorgen dat zonnebrand kanker zou kunnen veroorzaken. Dit is echter niet waar, want in plaats van het op te eten, smeren wij het. Bij het smeren van zonnebrand kom je nooit aan de hoeveelheid concentraties dat gevaarlijk zou kunnen zijn.

Feit: Zonnebrandcrème kan over de datum gaan.
Na 12 maanden is een zonnebrandcrème niet meer houdbaar. Zodra het warm wordt, gaat de UV-filters in de crème achteruit. Trek dus niet de zonnebrandcrème van vorig jaar uit de kast, deze zal niet meer goed werken. Daarnaast is het belangrijk om de tube of fles niet in de volle zon te laten liggen, hierdoor gaat de kwaliteit van de crème ook achteruit.

Fabel: Je kan geen huidkanker krijgen wanneer je niet actief aan het zonnen bent
Het is belangrijk te beseffen dat zonexpositie ook plaatsvindt achter glas. Een autoruit laat ongeveer 10% UVB straling en 70% UVA-straling door. Door weerkaatsing van water, muren maar ook zand, kan zonlicht je indirect bereiken. De weerkaatsing varieert van 10%-20%, dus ook onder een parasol kun je verbranden. Sneeuw weerkaatst wel 80% van de zonnestralen. Hoogte speelt ook een rol. Op 2000 meter hoogte is de zonnestraling 30% krachtiger. Ook onder water ben je niet geheel afgezonderd van zonnestralen, in helder water, zoals bij snorkelen, bereiken de zonnestralen het lichaam. Let daarom goed op de UV-straling bij het checken van het weerbericht, dit zegt meer over de kans op verbranding dan de tempratuur. Vanaf een zonkracht 3 wordt er geadviseerd de schaduw op te zoeken, je goed in te smeren en bedekkende kleren te dragen.

Feit: Zonnebrandcrème moet worden gezien als een aanvullende maatregel en beschermt je nooit volledig
Zelfs de hoogste beschermende factor laat nog zonnestralen binnen. Belangrijke tips zijn om de juiste factor bij het huidtype te kiezen. Als algemene stelregel geldt dat de zonnebrandcrème een half uur van tevoren moet worden aangebracht. Verder is het belangrijk elke twee uur opnieuw de crème aan te brengen, ongeacht de factor. Daarnaast moet een zonnebrandcrème zowel een filter voor UVA als UVB hebben. Het UVB-filter beschermt tegen zonverbranding, het UVA-filter tegen huidveroudering. Beide bieden bescherming tegen huidkanker. De beschermingsfactor geeft aan hoeveel keer men langer in de zon kan zijn met de crème op de huid ten opzichte van de huid zonder bescherming. Voor iedereen is minimaal SPF 30 aan te bevelen.

Waar moet je op letten in de salon?
Preventie is beter dan genezen! Het is belangrijk je cliënten goede adviezen te geven over zonbescherming.
Huidkanker kan zich vormen in een plekje dat ineens, zonder dat je het zelf soms door hebt, gaat groeien. Ook komt het voor in plekjes die al bestonden, die ineens gaan bloeden, van kleur verandert of gaat groeien. Deze plekken kunnen pijn doen en ruw aanvoelen. Dit zijn kenmerken van een melanoom. Het is belangrijk dat je in de salon let op persisterende rode ruwe plekjes op zonlicht beschenen delen van de huid. Daarnaast zijn niet genezende wondjes en huidkleurige/rode tumoren met glanzende opstaande rand en vaatjes plekken die je goed in de gaten moet houden. Wanneer je twijfelt over een moedervlek, kun je de ABCDE-regel toepassen in je observatie en documenteren. Jij ziet de klant regelmatig dus bent de aangesproken persoon om veranderingen tijdig te ontdekken. Het belangrijkste is echter dat wanneer je twijfelt, je de cliënt doorverwijst naar de arts.

Tijdens de opleiding dermatologie voor schoonheidsspecialisten, met name bij de Masterclass signalering en preventie van huidkanker, zul je hierover veel leren. Na het volgen van de opleiding zul je beter in staat zijn de plekjes en vlekjes te herkennen. Hieronder vind je een voorbeeld van een manier om te herkennen of een naevus (moedervlek) verdacht is voor maligniteit.

Een methode om huidkanker te signaleren: de ABCDE-regel Naevus kunnen worden beoordeeld volgens de ABCDE regel. Hierbij staat elke letter voor een kernmerk van een naevus dat wijst op mogelijke overgang naar een melanoom.

Asymmetrie
Een moedervlek is symmetrisch als er een denkbeeldige streep doorheen is te trekken (horizontaal en verticaal), en de beide helften aan weerzijden van die streep elkaar spiegelbeeld zijn. Symmetrie is een teken van goedaardigheid, asymmetrie is verdacht voor maligniteit.

Begrenzing
Een onregelmatige, grillige rand is verdacht voor maligniteit.

Color variation (hyperchromasie, 3 kleuren)
Twee of meer verschillende kleuren binnen 1 plek is eveneens verdacht.

Diameter groter dan 6 mm / dermatoscopische structuren
Moedervlekken tot 6 mm zijn meestal onschuldig, een moedervlek groter dan 6 mm in doorsnee is een reden om op te letten. De grootte alleen is echter niet genoeg om op te varen. Een moedervlek die alleen groter is geworden zonder één van de veranderingen genoemd onder A, B, of C te hebben is meestal onschuldig. Ook melanomen kunnen klein beginnen en minder dan 6 mm in diameter zijn.

Elevatie
Als de moedervlek een verheven aspect krijgt is dit verdacht. Het is belangrijk bij het onderzoek goed de onderlinge moedervlekken van een client te vergelijken. Indien een moedervlek er echt uit springt, spreken we van het ugly duckling fenomeen. Bij de meest geringe twijfel over een moedervlek is het aan te bevelen cliënt door te sturen naar de huisarts (of dermatoloog).

Kennis leidt tot vertrouwen
Om je te onderscheiden van andere schoonheidsspecialisten is het belangrijk dat je veel kennis hebt van huidkanker en signalering. Kennis leidt tot vertrouwen. Hoe meer kennis je hebt hoe veiliger de cliënt zich zal voelen in jouw handen. Als schoonheidsspecialist is het dus belangrijk dat je hier goede voorlichting over kan geven, huidkanker bij klanten kan herkennen en dit vroegtijdig kan doorverwijzen. Speciaal hiervoor heeft U Consultancy de masterclass module signalering en preventie voor huidkanker ontwikkeld. Dit is een van de masterclasses uit het opleidingstraject Medisch schoonheidsspecialist dermatologie. Het doel van de HBO conforme opleiding is kennis en inzicht vergroten van dermatologische aandoeningen en de bijbehorende behandeling om relevante voorlichting te kunnen geven aan cliënten. In deze module gaat het om de signalering en preventie van huidkanker. Met behulp van beeldmateriaal leert u de belangrijkste goed- en kwaadaardige huidafwijkingen kennen. Onze volgende masterclass huidkanker geven wij op 26 november 2024 in Nieuwegein.

Bronnen: huidarts.com | Huidziekten.nl

Opleidingen U-Consultancy

Meer informatie: U-Consultancy, Nieuwegein
Tel.: 030-6044170 | e- mail: info@uconsultancy.nl | www.uconsultancy.nl