Veerkracht

Door drs. Anna Kruyswijk-v.d. Heijden

Na een orkaan ziet een bos er gehavend uit: overal omgewaaide en ontwortelde bomen, gebroken stammen, loshangende takken. De struiken eronder zijn platgewalst of weggevaagd. In een korte tijd ontstaat een enorme verwoesting. Zo ook met de Corona crisis die over de wereld is geraasd: in een tijdsbestek van amper 4 maanden zijn niet alleen doden gevallen, maar is ook in het kielzog van draconische maatregelen op veel andere manieren grote schade ontstaan aan mens en samenleving.   Het is bijzonder om te zien hoe de eerste twijgjes zich na een orkaan al snel weer oprichten. Kunnen wij ook weer opveren? 

Gezond verstand, wilskracht en zelfvertrouwen zijn eigenschappen die nu behulpzaam zijn om de draad weer op te pakken.

Veerkracht is het vermogen om een verstoring te verwerken en zichzelf tijdens de daarmee gepaard gaande veranderingen zodanig te reorganiseren dat de wezenlijke kenmerken en functies behouden blijven. Ga er maar aan staan, bewegend uit een extreem stressvolle en onzekere tijd. En toch is dit precies wat de situatie nu van ons vraagt, nu de maatregelen geleidelijk versoepeld gaan worden.  

Immuunsysteem
Gezond verstand, wilskracht en zelfvertrouwen zijn eigenschappen die nu behulpzaam zijn om de draad weer op te pakken. Vertrouwen in het eigen kunnen, in de eigen mogelijkheden om je leven vorm te geven, voor je dierbaren te zorgen en inkomen te verwerven. Zelfvertrouwen heeft alles te maken met weerbaarheid, het immuunsysteem. Tijdens de Coronacrisis zijn een flink aantal mensen in het ziekenhuis en op de Intensive Care beland, en hiervan is een deel overleden en dat is droevig. Vooral mensen met een kwetsbare gezondheid, namelijk ouderen, mensen met overgewicht of mensen die al meerdere aandoeningen hadden: mensen bij wie het immuunsysteem minder goed functioneerde. Ook zijn wereldwijd veel mensen ziek geworden met milde verschijnselen, die dus blijkbaar een voldoende goed functionerend immuunsysteem hadden. Daarnaast hebben we gelijktijdig met de Corona pandemie ook een griepepidemie gehad, waarbij veel mensen klachten hebben gehad of op bed hebben gelegen. Tijdens de jaarlijkse griepepidemie overlijden in Nederland gemiddeld tweemaal zoveel mensen als nu tijdens de Corona pandemie zijn overleden, en ook wereldwijd is dit patroon zichtbaar. Natuurlijk is de heftigheid van de longproblemen bij Corona een groot verschil met een gemiddelde griep; hierdoor is pijnlijk duidelijk geworden dat in veel landen de opname capaciteit van de Intensive Care niet op orde was.  

Vitamine C, D en Zink
Bovendien is pijnlijk duidelijk geworden dat de geneeskunde geen antwoord heeft op de vraag hoe je je immuunsysteem kunt versterken. Want van vitamine C, een veilig en goedkoop middel waar zeer veel onderzoek naar gedaan is, werd bijvoorbeeld direct gezegd dat het niet bewezen was dat dit zinvol zou kunnen zijn. Hiermee werd zowel de burger als de patiënt een goed middel onthouden. Nu pas wordt vitamine C, dat niet alleen virusinfecties kan helpen beteugelen maar ook levensreddend kan zijn bij sepsis, het probleem dat zich als voorloper van het overlijden bij Corona voordoet, in enkele ziekenhuizen ‘uitgeprobeerd’ (1). Nu pas wordt gesproken over vitamine D (2), waarvoor wij blootstelling aan UV-B zonlicht nodig hebben, en het spoorelement zink (3), dat door de intensieve voedselproductie in ons voedsel geminiseerd is, als zijnde essentieel voor een goed functionerend immuunsysteem. Over beiden bestaan uitgebreide publicaties.  

Wij hebben dus veel meer mogelijkheden om onze weerstand te verbeteren en onszelf te beschermen dan de deskundigen ons willen laten geloven. Juist de boodschap dat wij niets kunnen doen tegen een virus dat ons bedreigt en zal blijven bedreigen ondermijnt onze weerbaarheid. Als wij hulpeloos zijn overgeleverd aan het virus en moeten wachten op het vaccin, dan worden wij apathisch en zakt ons zelfvertrouwen tot het nulpunt. 

Gezond verstand
Aan ons de keus om veerkrachtig te zijn en juist wel in zelfvertrouwen te stappen en de basale versterking van onze weerstand ter hand te nemen (4). Met gezond verstand kom je een heel eind: zorgen voor voedsel dat niet stijf staat van de pesticiden, maar dat lokaal en biologisch wordt geproduceerd. Gevarieerd, zo min mogelijk in de fabriek bewerkt en vers voedsel met ruimschoots groenten en fruit. Het weglaten van snelle suikers, witmeelproducten en zoetigheid, ook vruchtensap en frisdranken in alle maten en soorten. Het weglaten van lekkere trek en tussendoortjes. Stappen zetten naar een keuze voor voedsel dat bij ons als individu past. Stappen zetten naar een goed bewegingsplan,  een goede slaap, een gezond evenwicht tussen werk en ontspanning, en een jaarlijkse detox.  

Verandering
En dan naar het werk zelf. Vanuit de stilstand van de afgelopen tijd is het zinvol om een herwaardering te maken van je leven en je werk: wat heb ik echt nodig voor een betekenisvol en goed leven? Hoe verhoudt zich dit tot mijn werk, mijn bedrijf? Wat is nodig om mijn werk met nieuw enthousiasme en kracht neer te zetten? Bij de herstart is het belangrijk om de klant het vertrouwen te geven dat deze welkom is, en dat het veilig is. Dit doe je met de inmiddels bekende hygiënische maatregelen die je duidelijk communiceert, en door je professionele attitude. 

Veerkracht kan een verandering betekenen in de manier waarop je gaat werken, wilt werken. Soms kan dit in een grote beweging, maar vaker heb je kleine stapjes nodig, zeker als financieel investeren er even niet in zit. Voor kleine stapjes in veranderen is het interessant om te kijken naar een Japanse methode met de naam Kaizen (5,6). Het uitgangspunt is dat elke reis van duizend kilometer begint met één stap. Wanneer Kaizen wordt toegepast in een bedrijf, worden praktische kleine, vaak nieuwe oplossingen voor kleine problemen bedacht en uitgevoerd. Geleidelijk leiden alle kleine veranderingen tot grote veranderingen die het bedrijf beter doen functioneren en presteren.  

Het is natuurlijk ook mogelijk dat de crisismaatregelen een heel andere uitkomst voor je opleveren, namelijk het stoppen met je bedrijf. Dat is dan intens teleurstellend en verdrietig, en dat heeft tijd nodig om te helen. Maar wellicht toont het leven je een andere weg die je nu nog niet ziet. Mijn ervaring met heel veel patiënten is, dat mensen soms die andere kant op geduwd worden om op een vaak betere plek terecht te komen. Laat het leven je een nieuwe weg wijzen. Dat is veerkracht in het kwadraat.